2021 ඔක්තෝබර් 28 – දිනමිණ කටාරම අතිරේකය
තණ්හා රතී රඟා
පසුගිය පූජාවලි විමසුමෙන් ඔබට පැහැදිලි කළේ වසවර්තියා ගැනය. ඉහළම දිව ඉසුරු විඳිතැයි කියැවෙන වසවර්තියාට ඉහළින් කිසිවකුට වසන්නට ඔහු ඉඩ නොදේ. බෝසතුන් මෙලොව බිහි වූ දා සිට එම ගමන නතර කිරීමට මාන බලමින් සිටි වසවර්ති අවසන තමන්ගේ සියලුම බල පරාක්රමයන් බුදු වීම වැළැක්වීම සඳහා යොදා ගත් අයුරුත් පිරූ පාරමී දම් බලයෙන් වසවර්තියා පරාජය කොට බුදු වූ අයුරුත් පසුගිය ලිපියෙන් කියැවිනි.
අද ඔබට කියා දෙන්නේ පූජාවලි කතුවර බුද්ධපුත්ර හිමියන් මරදූවරුන්ගේ සංග්රාමය වර්ණනා කළ පිළිවෙළ ගැනය. පරාජිත වසවර්තියා දෙව්ලොවට ගොස් නෑයන්ගේ මුහුණ දකින්නට නොහැකිව යහනේ වැටී සිටියේ මුණින් අතටය. පසුව එහි ද සිටගත නොහී සැවැත්නුවර වීථියකට පැමිණ අසරණ යාචකයකුගේ ස්වභාවයට පත්ව සිටි අයුරු දක්වන්නේ ප්රබල උපහාසය ද සපිරිවය. බුදුපුත් හිමියන් මෙය සැබැවින් ම නිර්මාණයකට පෙරළා පාඨකයා ඉදිරියේ තැබූවාක් මෙනි. මෙය ඉතා රසවත්ය.
“එසමයෙහි මාරදිව්ය පුත්රයා පැරද ගොස් යහන් මතුයෙහි මුහුණින් හෙව බොහෝ දෙවියන් තමාට කරන නින්දා ඉවසාගත නොහී තමාගේ ඒ දිව්ය භවනයෙන් සැඟවී ගොස් දඹදිව මාවතක් මැද මඟී වෙසක් ගෙන දෙපා දිගු කොටලා එක් අතක් නිකටැ දීලා කරබා හිඳ සිතනුයේ සිද්ධාර්ථ කුමාරයා මා නොකැමති කරවා ම මහබිනික්මන් කළේය. සාවුරුද්දක් වේලෙහි මට අවකාශයකුත් නොපෑවේය. දැන් මට මේ සා පරිභවයක් කොට බුදුව ගියේය. ඉතකින් මාගේ විෂය ඉක්ම ගිය…නොබෝ දවසකින් බොහෝ බණ කියා සියලු සතුන් නිවන් පුරයෙහි ඇදලා පියයි……. මාගේ නරකවල් අවකාශ කරවයි. සිතින් ශෝක කරනුයේ සොළොස් හිරක් මඟ අවුරා ඇඟිල්ලෙන් ඇන්දේය.“
පරාජිතයකුගේ ස්වභාවය ජවනිකාවක් සේ නිරූපණය කරලීමෙහි බුදුපුත් හිමියෝ කවර තරම් සමත්ද?
විශේෂයෙන් විටෙක කතුවරයා මනෝ විශ්ලේෂකයකු සේය. මහා බලසම්පන්නයකු ඇද දැම්මේ මාවතකටය. එපමණකුදු නොව ඔහුගේ මනස නිරූපණය කරන්නේ කවරක් කරම්දෝයි සිතා ගත නොහැකිව බිම වාඩි වී දහසක් කල්පනාවන් ඇතිව බිම ඉරි අඳින්නා වූ නූතන මනෝ ව්යාධියකුගේ විලාසයට ඇද දැමීමෙනි.
මෙයින් වඩාත් කැලඹෙන්නේ වසවර්තියාගේ වසවර්ති දියණියන්ය. ඔවුහු නම් තණ්හා, රතී, රගා ය.
මෙම දියණියන්ගේ නිරූපණය නූතන නිවෙසක අභියෝගයට ලක් වන පියකු වෙනුවෙන් සසල වන දරුවන්ගේ ස්වභාවය නිරූපණය කරන්නකි.
මර දියණිවරුන් පියාගේ කුටියට පිවිස එහි පියා නොමැති බව දුටු කල්හි කලබලයට පත්වන්නේ නූතන දියණියකගේ ස්වභාවය මෙනි. සෑම තැනෙකම පියා සොයන මෙම දියණියන්ට පියාණන් හමුවන්නේ සැවැත් නුවර වීථියේදීය. ඔවුන් කලබලයෙන් ම විමසන්නේ “පියාණන් වහන්ස, මේ කෙසේ වූ දුක්පත් කමෙක් ද? නුඹ සුසුම් ලන්නේ කුමන ශෝකයකින්ද?“ යනුවෙනි.
එවිට වසවර්තියාගේ ප්රතිචාරය කතුවරයා ඉදිරිපත් කරන්නේ ඔහුගේ අසරණකම ද මැනවින් ප්රකට කරවමිනි.
“ දරුවෙනි. තොප නොදනුද? මහණ භවත් ගෞතමයා දස දහසක් සක්වළ දෙවියන් බලා සිටියදී මා මරා ලුහුබඳවා මා මුහුණ දැලි ගාපීය. දැන් මාගේ සතුරා බුදුව ගියේය. මට වූ ලජ්ජා නොදනුද? මාගේ ආත්ම ආරක්ෂාවට තිබූ චක්රායුධය දක්වා උදුරා ගත්තේ වේදැයි කීය.“
පියාට අවමාන කළ බුදුන් කෙරෙහි වෛර බඳින දියණිවරුන් පියාට කියා සිටින්නේ තමන් වැනි තරුණ දූවරුන් සිටියදී පියා බැරි වැඩට ගියේ ඇයිද? යන්නය.
“හුන මැනව. ඇසිල්ලකින් ගොස් අප ඔහු නුඹ පා පිටට ගෙනෙන ලෙස බලා වැඩ හුන මැනව“ යනුවෙන් වහසි කථා කියමින් පියාගෙන් වෙන්වන දියණිවරුන්ගේ සංග්රාමය ඇරඹුණේ ඉන් පසුවය. ඔවුන් මන්ත්රණය කරන්නේ මෙසේය.
“නඟිනි, පුරුෂයන්ගේ සිත් නම් නොයෙක් ආකාරය. සමහර කෙනෙක් බාල ස්ත්රීන් කැමති වෙති. සමහර කෙනෙක් යෞවන ස්ත්රීන් කැමති වෙති. සමහර කෙනෙක් මධ්යම ස්ත්රීන් කැමති වෙති. සමහර කෙනෙක් වෘද්ධ ස්ත්රීන් කැමති වෙති. ඒ සිද්ධාර්ථ කුමාරයාගේ අදහස් නො වරදවා බලා ගනුම්හ.“
යනුවෙනි.එසේ කතිකා කරගත් මර දියණිවරු සංග්රාමයට මර සෙනඟ රැස් කරන්නේ මෙසේය.
“දොළොස් හැවිරිදි කුඩා කෙළි රූ සියයෙක. සොළොස් හැවිරිදි ස්ත්රී රූ සියයෙක. එක දරුවන් ලද ස්ත්රී රූ සියයෙක. දෙදරුවන් ලද ස්ත්රී රූ සියයෙක. එක දෙ නර දුටු ස්ත්රී රූ සියයෙක. විලිකුන් කෙස් ඇති මැහැලි රූ සියයෙක. මවාගෙන ඔහුගේ සිල් බිඳුවෝම යයි කිය කියා නිල් වරලසින් හා නීල භෘංග යුග්මයක් සේ ඉදුමිණි නිල්වන් දිගු පුළුල් වු ඇසින් හා ……. රන්වන් හංස පැටවුන් සේ පිරුණු තන සඟලින් හා නැඹ පියුමට මුවරද ලෝලින් බස්නා භෘංගාවලියක් සේ නිල් වසාරොදින් හා රන් කෙහෙල් කඳට නිගා දුන් මටසිලුටු වූ කලවා සඟලෙන් හා විසිතුරු උතුරු සළු ලා රතියට ආකර සේ, යොබ්බනයට මඟුල් ගෙවල් සේ, ස්ත්රි ලීලාවෙන් බුදුන් පෙරටව සිටගෙන ……..“
මෙලෙස කතුවරයා කරන දීර්ඝ වර්ණනයකි. මේ කුඩා උපුටනයක් පමණි. බුදුන් වසඟයට ගැනීමට ඔවුන් නොකළ වෑයමක් නැත. මර දූවරුන් සංග්රාමය සිදු කළේ මෙසේය.
පළමුව පිවිසෙන්නේ මැහැලි වෙස් ගත් තණ්හා සමඟ දූතිකාවන්ය. ඔවුන් බුදුන් ඉදිරියේ පවසන්නේ තොපගේ රන්කඳක් වන් පස්කඳ කාමස්ත්රීන්ගේ තුනුවිලට බැස කෙළනා පස් මහ තොටක් වන බවය. මේ ආදී නොයෙක් වර්ණනාවන් විරහිනීන්ගේ කාම වර්ණනාවක් වැන්න. ඒ කිසිවක් නොඇසූ සේ සිටින බුදුන් ඉදිරියට අනෙක් අනෙක් දූතිකාවන් ද පැන නැඟී නටමින් ගයමින් රඟමින් වෙහෙස වන තුරා බුදුන්ගේ අධිෂ්ඨානය බිඳින්නට වෑයම් කළ ද නොහැකිව පලා යන්නේ මහත් වූ ලජ්ජාවෙනි.
බුදු හිමියන් මෙම අවස්ථාවට මුහුණ දුන් පිළිවෙළ කතුවරයා දක්වන්නේ “මාගේ ස්වාමිදරුවාණන් ඒ දිව්ය ස්ත්රීන්ගේ භාව භාව ලීලා ජරාපත් වැඳිරියන් පානා වූ විකාර සේ වෙස් බැඳ පානා විකාර සේ සිතා අශුභ ලකුණු උපදවා මෛත්රින් පින පිනා මහමෙර සේ නිශ්චලව වැඩ හුන් සේක්මය. “ යනුවෙනි.
මෙම මාර පරාජය අගනා නූතන නිර්මාණයක් බවට පත් කොට ගයන්නේ මදුමාධව අරවින්දය.
ලඹ සවන් රන් පටින් – දන නෙතින් තදින් බඳිමින්
මිණි මෙවුල හඬවමින් – පිපි සමන් කුසුම් දරමින්
රණ හසුන් පිහිනමින් – තුණු විලෙහි සිරිය මවමින්
උන් රඟති වයති ගී – ගය ගයා මියුරු අරුතින්
දැහැමින් බැඳි සිත මඬින්ට මාර සෙන් වටින්
උන් පරදා අප මහසත් පාරමී බලෙන්
දැහැමින් බෝපත් අතරේ ගැලු අමා ගඟින්
පවසින් දහමේ ගිලුණේ දම් අමා රසින්
කැණි මඬල පලාලා සුනු විසුනු කළා මැදුරක්
යළි මැඳුර තනාලා වෙහෙසුමක් තොපට නැත්තේ
මම ගයමි උදම් ගී නද දුන්නු රාජ නිරිඳෙක්
දැහැමින් බවුන් වඩයි නේරංජන නදි තීරේ
දස දහසක් සක්වල තල එකම්පිත වෙමින්
දස දහසක් ලෝ ධාතුව වගුරුවා හැලී
දෙව් බඹ සුර නා සේනා සාධුකාර දී
පරසතු මල් ගඳ විලවුන් දෙපා මුල පිදී.
මහාචාර්ය අගලකඩ සිරිසුමන හිමි
සිංහල අංශය, කොළඹ විශ්වවිද්යාලය
